Đừng ép con học thêm, hãy trao cho con phương pháp đúng

Trong nhiều năm qua, học thêm gần như trở thành “con đường mặc định” mà nhiều người lựa chọn cho con. Từ cấp 1 đến cấp 3, lịch học thêm dày đặc khiến không ít học sinh về đến nhà khi trời đã tối, rồi lại tiếp tục với núi bài tập.

Thế nhưng, nghịch lý là: học thêm nhiều chưa chắc điểm cao, và cũng không đảm bảo giảm áp lực học tập.

Thực tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam những năm gần đây đang siết chặt việc dạy thêm – học thêm. Nhiều địa phương ban hành quy định cấm giáo viên dạy thêm ngoài trường, hạn chế tình trạng học sinh phải “chạy sô” giữa các lớp. Điều này xuất phát từ thực tế rằng, học thêm ồ ạt không chỉ gây tốn kém, mà còn khiến học sinh phụ thuộc, mất khả năng tự học.

Vì sao học thêm nhiều chưa chắc đã hiệu quả?

1. Thiếu hệ thống kiến thức

Nhiều học sinh đi học thêm ở nhiều nơi, thầy cô nào cũng đưa ra phương pháp riêng, kiến thức thì trải rộng, nhưng cuối cùng lại chỉ là những mảnh rời rạc. Con có thể giải quyết được một số dạng bài thầy dạy, nhưng không nhìn ra được logic chung của môn học.

Khi không có khả năng hệ thống hóa, kiến thức chỉ “nằm chỏng chơ” từng phần, dẫn tới học trước quên sau. Đây chính là một trong những lý do khiến nhiều người thắc mắc: “Con đi học thêm đều đặn mà sao điểm vẫn không lên?” – bởi con mới học nhiều, chứ chưa học chắc và chưa nhìn được tổng thể.

2. Thiếu thời gian tự học

Tự học là giai đoạn để kiến thức thực sự “thấm” vào trí nhớ dài hạn. Thế nhưng, lịch học thêm dày đặc đã lấy mất khoảng thời gian quan trọng này.

Con chạy từ lớp học chính khóa sang học thêm, về nhà chỉ còn đủ sức hoàn thành nốt bài tập, chứ không còn thời gian dừng lại để suy ngẫm, tự luyện tập hoặc đặt câu hỏi. Khi mất đi không gian cho sự tự chủ, con sẽ không có cơ hội phát hiện ra chỗ hổng kiến thức và tự lấp đầy chúng.

3. Phụ thuộc vào thầy cô

Một hệ quả khác của việc học thêm nhiều là con dần mất khả năng tự giải quyết vấn đề. Khi quen với việc “có người giảng”, “có bài mẫu”, con sẽ thấy bất an nếu phải đối diện với một đề thi mới lạ.

Đây cũng là lý do không ít em đi học thêm suốt cả năm nhưng khi gặp câu hỏi vận dụng trong kỳ thi lại lúng túng, thậm chí bỏ trắng.

Bởi học thêm chỉ cung cấp công cụ xử lý ngắn hạn, còn năng lực thực sự để ứng biến lại đến từ quá trình rèn tư duy. Càng phụ thuộc, con càng áp lực – vì bất cứ khi nào thiếu đi sự hướng dẫn, mọi thứ lập tức trở nên khó khăn gấp bội.

Học giỏi không đồng nghĩa với học thêm

Thực tế, nhiều nghiên cứu giáo dục hiện đại chỉ ra rằng, yếu tố quyết định thành tích học tập không phải là số giờ học thêm, mà là chất lượng của phương pháp học.

Theo nghiên cứu của John Hattie (Đại học Melbourne, 2009) trong công trình Visible Learning, những chiến lược học tập mang lại tác động lớn nhất đến kết quả học sinh đều liên quan đến việc tự học, phản tư (self-reflection) và hiểu bản chất kiến thức, chứ không nằm ở việc “luyện nhiều đề” hay “ngồi lớp lâu hơn”.

Ở Việt Nam, nhiều giáo viên cũng quan sát thấy học sinh tiến bộ nhanh thường là những em biết hệ thống kiến thức, đặt câu hỏi và tự luyện theo kế hoạch riêng, chứ không phải những em chỉ chạy theo lịch học thêm dày đặc.

Điều này cho thấy: học thêm có thể bổ sung, nhưng không phải yếu tố quyết định. Khả năng tự học thông minh, phân tích và vận dụng mới là chìa khóa để học sinh giảm áp lực mà vẫn đạt kết quả cao.

Phương pháp và tư duy – chìa khóa để học ít hiểu nhiều

Khi chương trình giáo dục phổ thông mới của Việt Nam chuyển dịch sang đánh giá năng lực thay vì chỉ kiểm tra kiến thức, đề thi không còn dừng ở việc hỏi “cái gì”, mà tập trung vào “vì sao” và “làm thế nào”.

Bằng chứng rõ ràng là kỳ thi THPT 2025 đã có nhiều câu hỏi gắn với ngữ liệu ngoài SGK, yêu cầu học sinh đọc hiểu, phân tích và vận dụng tình huống thực tế.

Trong bối cảnh này, học thêm không còn là “chiếc phao cứu sinh” như trước. Điều quyết định là học sinh có biết cách tư duy để tự xoay xở với đề mới, đề lạ hay không.

4 nền tảng tư duy cốt lõi cho thế kỷ 21

Tư duy hệ thống – giúp con nhìn toàn cảnh, kết nối các phần kiến thức rời rạc thành mạng lưới logic.
Tư duy phân tích – rèn khả năng chia nhỏ vấn đề, xác định nguyên nhân – kết quả và tìm cách giải hiệu quả.
Tư duy hình ảnh – biến kiến thức khô khan thành sơ đồ, biểu đồ, infographic, giúp học nhanh và nhớ lâu.
Tư duy phản biện – khuyến khích con đặt câu hỏi, thử nhiều hướng tiếp cận, và chủ động tìm lời giải.

Nghiên cứu của OECD về kỹ năng học tập trong thế kỷ 21 cũng nhấn mạnh: năng lực tư duy mới là nền tảng bền vững cho thành công, chứ không phải số giờ học thêm hay số lượng đề thi đã luyện.

Bộ sách Đột Phá Tư Duy – giải pháp học đúng, giảm phụ thuộc học thêm

Để rèn luyện tư duy, học sinh cần công cụ học tập khoa học, vừa cung cấp kiến thức, vừa hướng dẫn phương pháp. Đây chính là điểm khác biệt của Bộ sách Đột Phá Tư Duy do WinBook phát triển.

Khác với nhiều sách tham khảo nặng về chữ và chỉ thiên về luyện đề, Đột Phá Tư Duy được thiết kế để giảm áp lực và giúp học sinh học ít mà hiểu sâu:

Hệ thống hóa kiến thức bằng sơ đồ và bảng biểu trực quan, giúp con nắm được mạch logic môn học thay vì học chắp vá.
Đa dạng bài tập phân tích, phản biện, tình huống thực tế, tạo thói quen đặt câu hỏi và tìm hướng giải quyết khác nhau.
Bám sát định hướng thi cử mới với nhiều ngữ liệu ngoài SGK, rèn kỹ năng đọc hiểu và xử lý đề lạ.
Xây dựng trên nền tảng 4 tư duy cốt lõi, giúp con vừa học hiệu quả, vừa hình thành kỹ năng lâu dài.

Điểm đáng chú ý là bộ sách không chỉ được hàng nghìn gia đình tin tưởng, mà còn nhận được sự đồng hành và đánh giá cao từ nhiều gương mặt uy tín trong giáo dục và truyền thông như MC Diệp Chi (Olympia), nhà báo Hoàng Anh Tú, nhà văn Trang Hạ.

Hãy trao cho con phương pháp, thay vì ép con học thêm

Trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng, áp lực học thêm dày đặc không giúp con giỏi hơn, mà chỉ khiến con mệt mỏi hơn. Điều con cần không phải là thêm vài lớp buổi tối, mà là phương pháp học đúng – để biết cách hiểu bản chất, hệ thống hóa kiến thức, phân tích vấn đề và tự tin giải quyết tình huống mới.

Khi con có phương pháp và tư duy, kết quả học tập sẽ không chỉ là điểm số tăng, mà còn là sự trưởng thành, tự tin và bản lĩnh để bước vào tương lai.

Đừng ép con học thêm bằng mọi giá. Hãy trao cho con hành trang quý giá hơn – năng lực tư duy và phương pháp tự học bền vững. Và đó cũng chính là giá trị mà Bộ sách Đột Phá Tư Duy mang lại cho hàng nghìn gia đình Việt Nam hôm nay.